today-is-a-good-day
23.5 C
Athens

Τουρκία και Ρωσία, πολιτικές παράλληλες

Στην ιστορική διαδρομή, Τούρκοι και Ρώσοι φαινομενικά εκπροσωπούν δυο κόσμους αντίθετους και υποθετικά συγκρουόμενους. Σε επίπεδο ιδεολογίας και κοσμοθεωρίας, όπως αυτές προσδιορίζονται από τη θρησκεία, οι μεν είναι οι εκπρόσωποι του Μωαμεθανισμού και της αποστολής του για κατακυρίευση, οι δε οι εκπρόσωποι του Χριστιανισμού και οι εντολοδόχοι της δημιουργίας ιστορικού αναχώματος και αναστροφής της μουσουλμανικής πλημμυρίδας.

Του Πολύκαρπου Αδαμίδη

Στο τέλος της ημέρας οι ‘ιστορικές αυτές αποστολές’, εξυπηρέτησαν κατά τρόπο ιδεώδη τις μύχιες και δήλες γεωπολιτικές επιδιώξεις των ηγετών των δύο αυτοκρατοριών και τη δογματική αποδοχή και νομιμοποίηση της εξουσίας τους. Γιατί πράγματι μιλάμε για αυτοκρατορίες, που οικοδομήθηκαν και αναπτύχθηκαν με ανάλογα πρότυπα και προτεραιότητες. Χωρίς δημοκρατική παράδοση, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, στηρίχθηκαν και ενίσχυσαν τους μηχανισμούς του σκληρού κράτους. Υπηρεσίες αστυνόμευσης και στυγνής κρατικής καταστολής, άτεγκτη και απόλυτα αφοσιωμένη γραφειοκρατία, επιλογή, τοποθέτηση και ανταμοιβή των πλέον ικανών στελεχών και διπλωματική υπηρεσία, με βάθος σχεδιασμού και στελέχωση από την ελίτ των ικανών. Ο ρόλος των Φαναριωτών για την Υψηλή Πύλη αλλά και οι επιλογές του Τσάρου για τους διπλωματικούς του εκπροσώπους, με περίτρανη περίπτωση αυτή του Ιωάννη Καποδίστρια, αποτελούν πανηγυρική απόδειξη, των παράλληλων αυτών πολιτικών.

Το παιχνίδι της προπαγάνδας, δε θα μπορούσε να παραβλεφθεί και να αγνοηθεί από τις αυτοκρατορίες και τους σημερινούς επιγόνους τους, το Τουρκικό κράτος και τη Ρωσική Ομοσπονδία. Είναι άλλωστε παγκοίνως αποδεκτό, ότι η άσκηση βίας είναι το έσχατο μέσο επιβολής, που με τον καιρό φθίνει. Προηγείται η αδρανοποίηση του αντιπάλου και των δυνητικών συμμάχων του. Στη σύγχρονη εκδοχή της, εν πολλοίς υλοποιείται με τον λεγόμενο υβριδικό πόλεμο, ως εξελιγμένη και αναπτυχθείσα μορφή της.

Χαρακτηριστική περίπτωση προπαγανδιστικής πρακτικής είναι και η χρησιμοποίηση όρων που στην ουσία αποτελούν ευφημισμούς, αλλά σε πρώτο και μέσο χρόνο εξυπηρετούν τα συμφέροντα των εμπνευστών τους. Η Κεμαλική Τουρκία που συστήθηκε ως κράτος το 1923, είχε ως βασική αρχή της τη ‘ρήση , Ειρήνη στην Τουρκία και Ειρήνη στον κόσμο όλο’. Ομοίως η διάδοχος της Τσαρικής Ρωσίας, Σοβιετική Ένωση προέτασσε ως μανδύα προώθησης των πολιτικών της και ανατροπής και ‘βραχυκύκλωσης’ των δυτικών καθεστώτων και των ενοχλητικών αντιρρησιών, το δήθεν ενδιαφέρον και την επιθυμία για ‘παγκόσμια ειρήνη’ και ‘συναδέλφωση των λαών’. Ας μην ξεχνούμε στο πλαίσιο αυτό τα ‘ειρηνιστικά κινήματα’ της δεκαετίας του ‘ 80, που αξιοποιώντας μεταξύ άλλων και τους χρήσιμους αφελείς, επεδίωκαν τον αφοπλισμό της Δυτικής Ευρώπης και την απογύμνωσή της από πυρηνικά. Την  πρόσφεραν με λίγα λόγια ως κέρασμα στις απείρως ισχυρότερες συμβατικές δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού και των δορυφόρων του. Μικρή υπενθύμιση επίσης ότι οι δύο εισβολές του Τουρκικού στρατού  στη Συρία, το 2018 (Αφρίν) και το 2019, είχαν ονομασίες αντίστοιχα, ‘Κλάδος Ελαίας’ και ‘Πηγή Ειρήνης». Κωμικές και τραγικές αναλογίες που επιβεβαιώνουν τις παράλληλες πολιτικές.

Οι παράλληλες όμως πολιτικές καταγράφονται και στο πεδίο του σχεδιασμού και υλοποίησης των στοχεύσεων. Και οι δύο χώρες, με τους αναμφισβήτητα γεωπολιτικούς παίκτες-ηγέτες τους, φροντίζουν να διαμορφώνουν την ατζέντα. Έτσι οι μεν Ρώσοι προσάρτησαν την Κριμαία και  προχώρησαν στην επέμβαση στην Ανατολική Ουκρανία, ενώ οι Τούρκοι εισέβαλαν στη Συρία και προχώρησαν στη σύναψη συμφωνίας με τη Λιβύη. Δημιούργησαν δηλαδή καταστάσεις επί του πεδίου. Και στη διεθνή πολιτική και ιστορία, ισχύει ο κανόνας του ‘μακάριοι οι κατέχοντες’. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει τις εξαιρέσεις. Που με τη σειρά τους όμως δε νοούνται ως εξορκισμοί και λεκτικές απαξιώσεις. Είναι το πικρό ποδοσφαιρικό ανάλογο του ‘γκολ αυτοί, σέντρα εμείς’.

*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι Δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ