Οι συσχετισμοί
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν πάντοτε όπως τα ρήγματα μεταξύ των τεκτονικών πλακών.
*Της Αντιγόνης Βαφείδου
Μπορεί το ρήγμα να είναι «ήσυχο» για καιρό, και ξαφνικά να γίνει σεισμός.
Οι συσχετισμοί άλλωστε στο γεωπολιτικό περιβάλλον της περιοχής είναι γνωστοί εδώ και δεκαετίες. Όπως γνωστοί είναι και οι ρόλοι αυτής της γειτνίασης στο Αιγαίο: H Τουρκία ο επεκτατικός «λύκος» και η Ελλάδα το αμυνόμενο «πρόβατο».
Eπιβαρυντικές περιστάσεις
Ωστόσο, πέρα από τους γνωστούς ρόλους υπάρχουν και κάποιες ιδιαίτερα επιβαρυντικές περιστάσεις για την χώρα μας, όπως είναι το μεταναστευτικό, το λάθρομετανασταυτικό (το οποίο είναι διαφορετικό), το κυπριακό και το πρόσφατο Μνημόνιο Συνεργασίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Τουρκίας με την κυβέρνηση της Λιβύης.
Ειδικά το τελευταίο, συνιστά μια απερίφραστη αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας με ταυτόχρονη συρρίκνωση της υφαλοκριπίδας της Ανατολικής Κρήτης και νησιών του Αιγαίου.
Τουρκία και ευρωπαϊκή προοπτική
Η τουρκική προκλητικότητα δεν είναι πάντως πρωτόγνωρη συμπεριφορά. Από τότε που η ευρωπαϊκή της προοπτική δεν είναι ορατή πλέον ούτε με το κιάλι, εκφράζεται με αυτόν τον τρόπο χωρίς προσχήματα.
Μήπως αυτό ήταν και το επιθυμητό τελικά για την γείτονα χώρα; Nα μην δεσμεύεται δηλαδή από κάποιους «βαρείς κανόνες», που θα επιβάλλονταν να ακολουθήσει εντός του ευρωπαϊκού κλαμπ;
To δημοκρατικό κεκτημένο, τα ανθρώπινα δικαιώματα κλ.π έχουν μάλλον άλλο ερμηνευτικό φορτίο σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές της τουρκικής κοινωνίας. Είναι έτσι αδιάφορη για την όποια διπλωματική της απομόνωση.
Και παράλληλα επωφελείται από την αποπροσανατολισμένη πυξίδα της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας της. Πρόσφατα μάλιστα, ο Emmanuelle Μacron αποκάλεσε το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό», δήλωση που σίγουρα θα προκάλεσε μειδίαμα στον Tayyip Erdogan.
To NATO τώρα καλείται να αναμετρηθεί με την πρόσφατη ιστορία του ως προς την αποτελεσματικότητά του και το ρόλο του εγγυητή-ειρηνοποιού.
Όταν η Ελλάδα αποχώρησε από το ΝΑΤΟ
Η Ελλάδα εισήλθε στη Βορειοατλαντική Συμμαχία το 1952, επί κυβερνήσεως Νικόλαου Πλαστήρα. Τότε η χώρα μας βίωνε τη μετεμφυλιακή της περίοδο, ενώ η παγκόσμια κοινότητα διένυε τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.
Το 1974, παραμονές δεκαπενταύγουστου η οικουμενική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποφασίζει την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ήταν απόφαση που επακολούθησε μετά τον Αττίλα 2 . Αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή του ο Καραμανλής: «…το ΝΑΤΟ αποδείχθηκε ανίκανο να παρεμποδίσει την Τουρκία από την εξαπόλυση νέας βάρβαρης και απρόκλητης επίθεσης κατά της Κύπρου… Το ΝΑΤΟ δεν έχει επομένως λόγο ύπαρξης και δεν μπορεί να εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο συνεστήθη, αφού δεν μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ δύο μελών του….»
Σήμερα το ΝΑΤΟ καλείται να διαψεύσει την δήλωση που έκανε ο Καραμανλής 45 χρόνια πριν…
Μια νέα διάσταση ως προς το ρόλο του ΝΑΤΟ
Η επίκληση απλώς και μόνο για σεβασμό στην «διεθνή νομιμότητα» και οι βελούδινες νουθεσίες μάλλον δεν είναι επαρκείς για μια Τουρκία που φιλοδοξεί να ρυθμίζει πλέον τις εξελίξεις σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο.
Δύσκολη άσκηση για το ΝΑΤΟ αλλά και αναπόφευκτο test για τον σύγχρονο ρόλο του.
Παράλληλα, η δήλωση Τραμπ στο Λονδίνο θέτει μια νέα διάσταση ως προς το λειτουργία της Συμμαχίας εφεξής.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέφερε, ότι θα συζητήσει εκ νέου με τα άλλα μέλη της νατοϊκής οικογένειας το κατά πόσο η χώρα του είναι υποχρεωμένη να υπερασπίζεται τις χώρες-μέλη που δεν πληρούν το minimum των στρατιωτικών δαπανών.
Οπότε το οικονομικό κριτήριο ανάγεται με λίγα λόγια ως προϋπόθεση προστασίας(;)
Στήριξη στην Ελλάδα
Σε κάθε περίπτωση, εμείς θα πρέπει να επιμένουμε με κάθε ευκαιρία στον καίριο ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων.
Όπως επίσης και στην ευρωπαϊκή και διεθνή στήριξη που θα πρέπει να λάβει η χώρα μας, δεδομένου του δυσανάλογου βάρους που σηκώνει λόγω των προσφυγικών εισροών.
Σε διαφορετική περίπτωση όλοι ξέρουμε ότι αν μπει ο λύκος στο μαντρί, κανείς δεν εγγυάται ότι θα αρκεστεί μόνο σ’ ένα πρόβατο…Και σίγουρα δεν χρειάζονται πειράματα με «σχολικά παραδείγματα» που ήδη έχει σε πλήθος η σύγχρονη Ιστορία.
