Σοβαρές προκλήσεις
Αυτήν την εβδομάδα ξεκίνησε στην Βουλή η συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση….Ένα ζήτημα εξαιρετικά κρίσιμο, πολιτικά ευαίσθητο και πρόδηλα καθοριστικό για τον τρόπο με τον οποίο θα κλείσει ουσιαστικά και ιστορικά ο κύκλος της μεταπολίτευσης για τη Χώρα μας. Η διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος ενέχει σοβαρές προκλήσεις ως προς την ποιότητα της φιλελεύθερης αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που βιώνουμε. Και το μεγαλύτερο στοίχημα είναι εάν το προϊόν της αναθεώρησης θα έχει εξαργυρώσει το βίωμα και τη διαδρομή μας εντός της οικονομικής κρίσης, της δοκιμαζόμενης ευρωπαϊκής Δημοκρατίας, της παγκοσμιοποίησης.
*Της Αντιγόνης Βαφείδου
Μετεξέλιξη σε πεδίο συναινέσεων
Δυστυχώς, κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης χρησιμοποιήθηκε ως πολιτικό σύνθημα που αναζωπυρώνονταν με διακυμάνσεις έντασης ανάλογα με την επικοινωνιακή της ατζέντα. Το αντίθετο δηλ. από το κλίμα ενδείκνυται να εναγκαλίζει αυτήν την απόλυτη έκφραση της κρατικής εξουσίας, την αναθεώρηση στη οποία αποκρυσταλλώνονται διακανονισμοί και ρυθμίσεις μακράς διάρκειας. Λόγω του όγκου και της σπουδαιότητας των θεμάτων που ρυθμίζει το Σύνταγμα θα πρέπει στην μετεξέλιξή του να αναδειχθεί από πεδίο συναινέσεων, σταθερότητας και θεσμικής ασφάλειας.
Οι «σταθερές» του πολιτεύματος
Και αυτό γιατί; Επειδή η φιλελεύθερη Δημοκρατία δυτικού τύπου έχει ως πυρήνα της το κράτος δικαίου, τις περιοδικές ελεύθερες εκλογές, τον κοινοβουλευτισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την διάκριση των εξουσιών και φυσικά την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Στοιχεία τα οποία αποτελούν «σταθερές» του πολιτεύματος. Οπότε η διαδικασία της αναθεώρησης θα πρέπει κάθε φορά να επιβεβαιώνει την θέση των κομμάτων που απαρτίζουν την Ελληνική Βουλή να λειτουργούν ως θεματοφύλακες αυτών των στοιχείων. Η φιλοδοξία για την εξουσία και η εναλλαγή σε αυτήν θεμιτά ενυπάρχουν στη σφαίρα του πολιτικού ανταγωνισμού, με την κοινή παραδοχή όμως να μην επιτρέπεται εργαλειοποίηση την αναθεωρητικής διαδικασίας.
«Φλερτ» με τον συνταγματικό λαϊκισμό
Τα τελευταία 10 χρόνια η κρίση που ταλάνισε την Χώρα ήταν πολυεπίπεδη και τη δοκίμασε μέσα από συμπληγάδες τεράστιων οικονομικών και κοινωνικών πιέσεων. Το πολιτικό σύστημα κλυδωνίστηκε από οξύνσεις και άνευ προηγουμένου ρητορεία λαϊκισμού. Και εκεί ελλοχεύει ο κίνδυνος για επιπολαίες και κοντόφθαλμες επιλογές, που εμφανίζονται ως υπεραπλουστευμένες λύσεις «υπέρ του λαού». Μια τέτοια περίπτωση είναι η προσφυγή στα δημοψηφίσματα για ζητήματα ζωτικής σημασίας όπως π.χ η παραμονή ενός κράτους-μέλους χώρας εντός ευρωζώνης. Σε τέτοιου είδους «φλερτ» με τον συνταγματικό λαϊκισμό είχε επιδοθεί και η επιτροπή κοινωνικού διαλόγου περί αναθεώρησης με πρωτοβουλία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το δε σενάριο του συνταγματικού δημοψηφίσματος που ψιθυρίστηκε, θα αποτελούσε ευθεία παραβίαση των άρθρων 44 και 110 του Συντάγματος, όπου θεσπίζεται η αποκλειστική αρμοδιότητα της Βουλής για την συνταγματική αναθεώρηση.
Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας
Σήμερα στο επίκεντρο της συζήτησης για την συνταγματική αναθεώρηση θα είναι η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Ως πρόταση από την αξιωματική αντιπολίτευση τέθηκε μετά από τα πρώτα στάδια της διαδικασία εκλογής «… ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν στην τελευταία ψηφοφορία, με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει». Το δημοψήφισμα σαφώς και αποτελεί δημοκρατικό θεσμό. Ωστόσο το εξουσιοδοτημένο δια της ψήφου των πολιτών Κοινοβούλιο ύστερα από θεσμικό διάλογο με κοινωνικές ομάδες, ικανό χρόνο επεξεργασίας αποφάσεων και αποσταγμάτων συναίνεσης ενδείκνυται αυτό να λάβει την τελική απόφαση.
Ποιoς ο επόμενος ΠτΔ;
Άλλωστε αυτό ακριβώς θα πρέπει αν ενσαρκώνει και το πρόσωπο που θα εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ένα πρόσωπο όχι με ρηχό συμβολισμό, και εξισορροπηστικής παθητικότητας, αλλά ένα πρόσωπο με ρόλο ενότητας, με απτή πολιτική διαδρομή, εμπειρία στη διαχείριση πολιτειακών-κυβερνητικών κρίσεων και δείγματα γραφής έμπρακτων συναινετικών προσεγγίσεων. Ένα πρόσωπο με καλώς εννοούμενο υπερκομματικό πατριωτικό πάθος, ικανό να εγγυηθεί θεσμική σταθερότητα και διαφύλαξη του πυρήνα των δημοκρατικών θεσμών. Υπάρχει;
