today-is-a-good-day
23.6 C
Athens

Μπορεί η Coca Cola να χρησιμοποιεί πολιτιστικά σύμβολα για εμπορική χρήση;

Κατ΄αρχάς να πω ότι δεν είμαι αντίθετος στην προώθηση πολιτιστικών συμβόλων μέσω εταιριών, ειδικά εκείνων οι οποίες έχουν υψηλή εμπορευσιμότητα σε μία καταναλωτική κοινωνία.

Όμως μπορεί αυτό να γίνεται ελεύθερα; Χωρίς κανόνες; Χωρίς έλεγχο; Προφανώς και όχι!

Το πρόβλημα όμως δεν βρίσκεται στην Coca Cola, αλλά στις υπηρεσίες του ελληνικού κράτους. Η εταιρία χρησιμοποιεί τα σύμβολα της δημοκρατίας, δηλαδή τη Βουλή και την Ακρόπολη προκειμένου να προωθήσει καλύτερα τα καταναλωτικά της προϊόντα, επικαλούμενη όμως έγγραφη διαβεβαίωση που της παραχώρησε το υπουργείο πολιτισμού ότι δεν απαιτείται άδεια. Χρησιμοποιεί μάλιστα και ως επιχείρημα ότι η απεικόνιση είναι ελεύθερη ως εκ τούτου δεν υφίσταται η ανάγκη κτήσης πνευματικών δικαιωμάτων.

Άρα εταιρία μας λέει ότι με βάση κάποιο νομικό παραθυράκι, ο οποιοσδήποτε, προκειμένου να προμοτάρει τα προϊόντα του,  μπορεί με κάποια πιο ελεύθερη απεικόνιση να ταυτίζεται με σύμβολα ενός έθνους, με πανανθρώπινες αξίες, αποκτώντας προφανώς πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού του. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η Coca – Cola το σκέφτηκε και το εφάρμοσε πρώτη, οπότε δικαίως έχει πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού της.

Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική:

Για να χρησιμοποιήσει κάποιος σε εμπορική καμπάνια πολιτιστικά σύμβολα, οφείλει να κάνει δύο ενέργειες: Να ζητήσει άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού που συνήθως την παραχωρεί το ΚΑΣ, ζητώντας κάποιο τίμημα (ως δικαιώματα) για τη χρήση των συμβόλων, και να ζητήσει από το Υπουργείο Ανάπτυξης και συγκεκριμένα από τη Γραμματεία Εμπορίου άδεια χρήσης του συγκεκριμένου σήματος.

Η δεύτερη διαδικασία είναι συνήθως τυπική. Η πρώτη όμως είναι πάντοτε ουσιαστική, διότι οι αρμόδιοι αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και πολιτικοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις έχουν τεράστια εμπειρία και γνώση.

Στην περίπτωση της Coca Cola, δυστυχώς όπως μας ενημερώνει η εταιρία, το υπουργείο πολιτισμού επέλεξε να μην προβεί σε καμία αντίστοιχη διαδικασία, με αποτέλεσμα σήμερα η εταιρία να επικαλείται ένα νομικίστικο επιχείρημα ότι δεν τίθεται θέμα να καταβάλει τέλη για τη χρήση πολιτιστικών προϊόντων διότι πρόκειται για “καλλιτεχνική δημιουργία” και “ελεύθερα σχέδια”.

Άραγε οι φωτογραφίες των αρχαιολογικών χώρων που χρησιμοποιούνται ακόμα και σε επιστημονικά βιβλία όπου καταβάλλονται αυστηρότατα δικαιώματα δεν αποτελούν καλλιτεχνική δημιουργία;

Άραγε οι εμπορικές πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται σε αρχαιολογικούς χώρους και χρησιμοποιούνται εθνικά ή πολιτιστικά σύμβολα γιατί καταβάλλουν δικαιώματα; Η παραγωγή τους δεν αποτελεί και αυτή καλλιτεχνική δημιουργία και ως εκ τούτου (σύμφωνα με την επιχειρηματολογία τς εταιρίας) και αυτή θα έπρεπε να απαλλάσσεται ;

Είναι προφανές ότι το υπουργείο Πολιτισμού έκανε λάθος. Όφειλε να έχει αποτρέψει την εταιρία από την ελεύθερη χρήση του εθνικού συμβόλου, όπως συμβαίνει σχεδόν σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση και να παραπέμψει το αίτημα της Εταιρίας στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, έστω και αν η εταιρία επικαλείτο ως ανταπόδοση τη στήριξη του τουριστικού μας προϊόντος.

Από την άλλη, θεωρώ τουλάχιστον υποκριτικές τις διαμαρτυρίες των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για την υπόθεση αυτή. Και αυτό, διότι το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τη δική τους κυβέρνηση, αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, που επέτρεψε την ελεύθερη χρήση των πολιτιστικών μας συμβόλων. Οπότε καλό θα ήταν αντί να αναζητούν κούφιες αντιπολιτευτικές “ευκαιρίες”, να κάνουν πρώτα αυτοκριτική τους, πριν επιχειρήσουν την όποια κριτική τους…

Όμως, όπως λέει ο λαός μας, κάθε κρίση μπορεί να γεννήσει μια ευκαιρία: Και αυτή η κρίση θα μπορούσε να δημιουργήσει επιτέλους μια εθνική στρατηγική για το branding της χώρας συνολικά, αλλά και των προϊόντων, των επιχειρήσεων, των πολιτιστικών της αγαθών και τόσων άλλων  πλεονεκτημάτων που διαθέτει η χώρα και μένουν εμπορικά αναξιοποίητα.

Ίσως λοιπόν, να ήρθε η ώρα να κάνουμε την κρίση ευκαιρία. Θα το τολμήσουμε;

Γιώργος Μουρούτης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ