*του Eugene Robinson
Υπάρχουν γύρω στα 8 εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων στον πλανήτη. Ένα από αυτά – ο homo sapiens – ίσως να εξαλείψει σύντομα ένα εκατομμύριο από αυτά. Κι είμαστε μόνο στην αρχή.
Αυτό είναι το ζοφερό συμπέρασμα μιας νέας έκθεσης των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα. Τα είδη εκλείπουν με ρυθμούς πρωτοφανείς στην ανθρώπινη ιστορία. Και το φαινόμενο επιταχύνεται. Μοιάζει μελοδραματικό να πούμε ότι σκοτώνουμε τον πλανήτη, αλλά αυτό λέει η επιστήμη. Και οι κοντόφθαλμες ηγεσίες κάνουν τα πράγματα χειρότερα.
Η εξαφάνιση των ειδών είναι ένα από αυτά τα προβλήματα που λόγω του μεγέθους τους είναι δύσκολο να κατανοηθεί και να αντιμετωπιστεί. Όπως μπορεί να σας πει οποιοσδήποτε παλαιοντολόγος, τα είδη εμφανίζονται και εξαφανίζονται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Και στην ιστορία της Γης, που χρονολογείται εδώ και 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, έχουν σημειωθεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις, όπου εξέλιπαν πάνω από τα τρία τέταρτα όλων των ζώντων οργανισμών. Η πιο πρόσφατη σημειώθηκε πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένας αστεροειδής πιστεύεται ότι εξάλειψε τους δεινόσαυρους.
Αν υπάρχουν ευφυείς παρατηρητές σε 66 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα, ίσως να συμπεράνουν ότι η έκτη μαζική εξαφάνιση προκλήθηκε από εμάς – και ότι ξέραμε τι κάναμε, αλλά μας έλειπαν η σοφία και το θάρρος για να σταματήσουμε.
Το επόμενο είδος που θα εκλείψει μπορεί να είναι κάποιο φυτό ή έντομο που δεν το έχουμε ξανακούσει. Αυτό το χόρτο όμως μπορεί να παράγει μια χημική ουσία που δρα ως μαγική σφαίρα εναντίον κάποιων θανατηφόρων καρκίνων. Κι εκείνο το έντομο μπορεί να ελέγχει τον πληθυσμό κάποιων άλλων εντόμων που ευθύνονται για έναν επικίνδυνο ιό. Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Θα έχουν εξαφανιστεί.
Τα αμφίβια, οι θαλάσσιοι οργανισμοί και τα κοράλλια αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο, αναφέρει η έκθεση. Αν σχεδιάζετε ένα ταξίδι για να δείτε τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Υφαλο, βιαστείτε.
Η έκθεση του ΟΗΕ είναι πολύ σημαντική. Αλλά φοβάμαι ότι οι συστάσεις της θα αγνοηθούν. Πρώτα απ’όλα, η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί την κύρια αιτία της επερχόμενης παγκόσμιας καταστροφής. Σύμφωνα με την έκθεση, η βασική αιτία είναι η ταχύτατη αλλαγή στη χρήση της γης και της θάλασσας. Η κτηνοτροφία, η αλιεία, η υλοτομία, οι εξορύξεις και άλλες δραστηριότητες αλλάζουν – δηλαδή πληγώνουν – τον φυσικό κόσμο.
Αυτό βέβαια το ξέραμε. Οι καπετάνιοι των πλοίων έχουν μιλήσει επανειλημμένα για τους τόνους των πλαστικών που πλέουν στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού. Δορυφορικές φωτογραφίες απεικονίζουν την καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου. Τους τελευταίους τρεις αιώνες, αναφέρεται στην έκθεση, έχει εξαφανιστεί πάνω από το 85% των υγρότοπων του πλανήτη.
Οι μαλθουσιανές προβλέψεις ότι η αύξηση του πληθυσμού θα οδηγήσει σε λιμούς αποδείχθηκαν λανθασμένες. Η μεσαία τάξη έχει αυξηθεί, ενώ το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας έχει συρρικνωθεί. Ολη αυτή η οικονομική ανάπτυξη όμως ασκεί τεράστια πίεση στον φυσικό κόσμο.
Ένα παράδειγμα: από τα 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη, τα 5 δισεκατομμύρια έχουν κινητό τηλέφωνο. Η απίστευτη διάδοση αυτής της τεχνολογίας αυξάνει την παγκόσμια συνδεσιμότητα, δημιουργικότητα και ευτυχία – παράγει όμως και τεράστιες ποσότητες αποβλήτων. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ευρύτερη πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία. Πρέπει όμως και να βρούμε καθαρότερους τρόπους ανάπτυξής της.
Η ανάπτυξη που δεν λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα δεν αποτελεί βήμα προς τα εμπρός, αλλά βήμα προς το άγνωστο και ενδεχομένως προς την καταστροφή.
*Ο Γιουτζίν Ρόμπινσον είναι αρθρογράφος της Washington Post
Πηγή: Washington Post
