Τρίτο και τελευταίο γλωσσάρι του Πάσχα. Δεν εξαντλούμε τις εκφράσεις της εκκλησιαστικής γλώσσας, αλλά σας υποσχόμαστε να τις παρουσιάσουμε σε μια άλλη ευκαιρία.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
- Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται: το ακούσαμε από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ και προέρχεται από την γνωστή παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον KE.6). Iδού ο νυμφίος έρχεται αναφωνούμε κι εμείς, όταν υποδεχόμαστε κάποιον που φθάνει αναπάντεχα. Μπορεί να το πούμε, όμως, και όταν τα γεγονότα είναι τέτοια που κρίνουν οριστικά τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας.
- Κρανίου τόπος: κρανίου τόπος ή αλλιώς Γολγοθάς ήταν ο τόπος της Σταύρωσης του Χριστού (Ματθ. ΚΖ.33). Κρανίου τόπος γίνεται για μας ένα μέρος μετά από φωτιά, μετά από μια λεηλασία ή μετά τον πόλεμο.
- Μετὰ βαΐων καὶ κλάδων: έτσι υποδέχθηκαν τον Χριστό στα Ιεροσόλυμα, ενώ μετά από λίγο τον οδήγησαν στο μαρτύριο (Ματθ. ΚΑ.8 και Ιω ΙΒ.13). Μετά βαΐων καὶ κλάδων, θριαμβικά και πανηγυρικά υποδεχόμαστε κι εμείς το πρόσωπο ή τα πρόσωπα, τα οποία χαιρόμαστε πολύ που βλέπουμε.
- Μνήσθητί μου Κύριε: να με θυμηθείς Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία Σου είπε ο ένας από τους δυο ληστές στο σταυρό (Λουκά ΚΓ. 42). Η φράση από τότε έγινε δηλωτική μιας συμφοράς ή ενός κακού που μας βρήκε αναπάντεχα. Την λέμε, όμως, και όταν ακούμε απροσδόκητες ειδήσεις.
- Νίπτω τὰς χεῖρας μου: δεν έχω καμιά ανάμειξη, καμιά ευθύνη για όσα έγιναν. Γι’ αυτό πλένω τα χέρια μου, για να ξεβγάλω οποιαδήποτε ενοχή, δεν ανακατεύομαι περαιτέρω. Αυτός που ένιψε τα χέρια του ήταν, ποιος άλλος, ο Πιλάτος, που δεν ήθελε να θεωρείται υπαίτιος της καταδίκης του Ιησού (Ματθ. ΚΖ.24)
- Ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου: για καθένα από εμάς που παίρνει πάνω του τις συνέπειες από τα ολισθήματα άλλων, όπως ο Χριστός με το μαρτύριό Του (Ιω. Α.29). Γονείς, δάσκαλοι και όσοι είναι ιδιαίτερα υπεύθυνοι παίρνουν πάνω τους αντίστοιχες ευθύνες.
- Οὐκ οἶδα τὸν ἄνθρωπο: από φόβο αρνούμαστε ότι γνωρίζουμε κάποιον και δεν θέλουμε να μας θυμούνται μαζί με αυτόν. Σύμφωνα με την παράδοση (Ματθ. ΚΣΤ.74) την είπε ο Πέτρος μετά την σύλληψη του Χριστού.
- Παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο: μακάρι να μην περάσω μια τέτοια δοκιμασία, ας μην πιω αυτό το πικρό ποτήρι. Κι ο ίδιος ο Χριστός δείλιασε λίγο πριν το πάθος, όταν προσευχήθηκε στον κήπο της Γεθσημανής, όπως μας παραδίδει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος (ΚΣΤ.39).
- Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχὴ μου ἕως θανάτου: νιώθω πολύ βαθιά θλίψη για κάτι, είμαι απελπισμένος. Αυτήν την θλίψη ένιωθε και ο Χριστός πριν την δοκιμασία του μαρτυρίου (Ματθ. ΚΣΤ.38).
- Πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι: πριν λαλήσει ο πετεινός, πολύ γρήγορα, δηλαδή, οι υποσχέσεις τους αποδείχθηκαν κούφια λόγια. Δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους παρά τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου. Με αυτόν τον τρόπο ο Χριστός προειδοποίησε τον Πέτρο ότι θα αρνηθεί τον Χριστό τρεις φορές, ενώ ο μαθητής προηγουμένως διαβεβαίωνε τον δάσκαλο ότι ακόμη κι αν όλοι τον εγκατέλειπαν, εκείνος θα έμενε για πάντα κοντά Του.
Δεν τα γράψαμε όλα. Αφήσαμε πολλά για άλλη φορά. Ήλθαμε, όμως, πιο κοντά στο πνεύμα των ημερών.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
