*του Ben Hall
Το πείραμα της Ισπανίας με μια σοσιαλιστική κυβέρνηση μειοψηφίας που υποστηρίζεται από την άκρα Αριστερά αποδείχθηκε βραχύβιο. Τα επιτεύγματα αυτής της κυβέρνησης ήταν επίσης λιγοστά, αν εξαιρέσει κανείς την αύξηση του κατώτατου μισθού και μια κάπως κατασκευασμένη αντιπαράθεση για την εκταφή των οστών του πρώην δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο.
Μετά την αποτυχία του να εξασφαλίσει έγκριση του προϋπολογισμού από το κοινοβούλιο, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θα αναγκαστεί πιθανότατα να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, είτε για τα μέσα είτε για τα τέλη Απριλίου. Ο σοσιαλιστής ηγέτης ανέλαβε την εξουσία τον περασμένο Ιούνιο αφού εκτόπισε τη συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι ύστερα από μια πρόταση μομφής. Η συμμαχία που συγκρότησε στη συνέχεια – μαζί με το Podemos και τους καταλανούς και βάσκους εθνικιστές – έλαβε αυτή την εβδομάδα τέλος.
Η αναταραχή αυτή επιβεβαιώνει ότι η Ισπανία έχει παγιδευτεί σε έναν κύκλο πολιτικής αστάθειας. Οι βουλευτικές εκλογές της άνοιξης θα είναι οι τέταρτες σε διάστημα οκτώ ετών. Και το αποτέλεσμά τους θα επιβεβαιώσει ότι το ισπανικό πολιτικό σύστημα έχει γίνει πεντακομματικό, χωρίς να λογαριάζουμε τους καταλανούς και βάσκους εθνικιστές. Εκτός από το Λαϊκό Κόμμα (PP), τους σοσιαλιστές (PSOE), τους Ciudadanos και το Podemos, υπάρχει τώρα και το ακροδεξιό Vox, που μπήκε τον περασμένο Νοέμβριο στην εθνοσυνέλευση της Ανδαλουσίας και τώρα λαμβάνει στις δημοσκοπήσεις το εντυπωσιακό 11%.
Τα ποσοστά των τριών πρώτων κομμάτων (24% για το PSOE, 21% για το PP και 19% για τους Ciudadanos) δείχνουν ότι η Ισπανία έχει γίνει ένα από τα πιο ακραία παραδείγματα πολιτικού πολυκερματισμού σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, το κόμμα που τάραξε το ισπανικό πολιτικό κατεστημένο όταν γεννήθηκε από τα αντικαπιταλιστικά ακτιβιστικά κινήματα, το Pοdemos, διέρχεται κρίση λόγω της αντιπαράθεσης μεταξύ των ηγετικών του στελεχών. Το ποσοστό του έχει πέσει στο 14%. Αν μειωθεί κι άλλο, οι ελπίδες του Σάντσεθ να συγκροτήσει έναν νέο αριστερό κυβερνητικό συνασπισμό θα εξανεμιστούν.
Όπως φαίνεται και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Σουηδία και η Γερμανία, η παρουσία ακροαριστερών ή ακροδεξιών κομμάτων στο κοινοβούλιο καθιστά δυσκολότερη τη συγκρότηση βιώσιμων κυβερνήσεων της κεντροαριστεράς ή της κεντροδεξιάς. Το Λαϊκό Κόμμα και οι Ciudadanos σχημάτισαν κυβέρνηση στην Ανδαλουσία με τη σιωπηρή στήριξη της ακροδεξιάς. Ένα τέτοιο σενάριο όμως σε εθνικό επίπεδο είναι πολύ πιο δύσκολο.
Οταν ο Σάντσεθ ανέλαβε την εξουσία το περασμένο καλοκαίρι, ένας από τους στόχους του ήταν να μειωθούν οι εντάσεις με την Καταλονία μετά την εκστρατεία υπέρ της ανεξαρτησίας της που σημάδεψε το 2017. Η κυβέρνησή του προσπάθησε να κάνει διάλογο με τους περιφερειακούς ηγέτες και να άρει ορισμένους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί. Η πολιτική αναταραχή των τελευταίων εβδομάδων έδειξε όμως ότι οι ελπίδες για ύφεση είναι φρούδες. Οι σχέσεις ανάμεσα στους οπαδούς της ανεξαρτησίας της Καταλονίας και τους υπόλοιπους Ισπανούς παραμένουν τεταμένες.
Η προσαγωγή αυτή την εβδομάδα σε δίκη δώδεκα στελεχών του κινήματος υπέρ της ανεξαρτησίας δυσκόλεψε τα πράγματα. Στο όνομα της συμφιλίωσης, η κυβέρνηση όρισε έναν μεσολαβητή ανάμεσα στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, γεγονός που εξόργισε τη Δεξιά και οδήγησε σε μια μεγάλη αντικυβερνητική διαδήλωση. Από την άλλη πλευρά, η απαίτηση των Καταλανών να αναγνωριστεί το δικαίωμά τους για αυτοδιάθεση με αντάλλαγμα την ψήφιση του προϋπολογισμού ήταν αδύνατον να γίνει δεκτή από την κυβέρνηση της Μαδρίτης.
Οι καταλανοί ηγέτες μπορεί έτσι να βρεθούν αντιμέτωποι με μια πολύ πιο εχθρική απέναντί τους δεξιά κυβέρνηση. Το καταλανικό πρόβλημα φαίνεται ότι θα δηλητηριάζει για πολύ καιρό ακόμη την ισπανική πολιτική σκηνή.
*Ο Μπεν Χολ είναι αρθρογράφος των Financial Times
Πηγή: Financial Times
