*Του Χρίστου Δήμα
Ποιος είναι ο λόγος που χρειάζεται να καταθέσω πιστοποιητικο γέννησης για πολλοστή φορά σε υπηρεσία του δημοσίου; Υπάρχει περίπτωση να ξαναγεννήθηκε καποιος; Για ποιο λογο μου ζητούν πιστοποιητικό ληξιαρχικής πράξης θανάτου για πολλοστή φορά; Υπάρχει περίπτωση να ξαναγεννήθηκε κάποιος; Αυτά και αλλα πολλα ερωτήματα δυστυχως περιγραφουν την αναχρονιστική πραγματικότητα που κυριαρχεί σημερα στην δημόσια διοίκηση της χώρας.
Αντιθετως, μια μικρή χώρα της Βαλτικής, η Εσθονια, με πληθυσμό 1.3 εκατ. κατοίκους, έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να θεωρείται χώρα-πρότυπο στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ένας Εσθονός σήμερα, έχει μόνο τέσσερις λόγους για να έχει φυσική παρουσία σε δημόσια υπηρεσία. Να παντρευτεί, να χωρίσει, να παραλάβει την ταυτότητα του και να αγοράσει περιουσία. Όλες οι υπόλοιπες διαδικασίες ή επαφές του με το κράτος γίνονται ψηφιακά, γεγονός που εξοικονομεί σημαντικό χρόνο και χρήμα από πολίτες, επιχειρήσεις αλλα και το κράτος. Ακόμα κι’ αν πρόκειται για τους βαθμούς των παιδιών ή τα πρακτικά απο τις συνεδριάσεις της συνέλευσης της πολυκατοικίας που διαμένει.
Το επίτευγμα της Εσθονίας είναι εντυπωσιακό, όσο και αν υποστηρίζουν κάποιοι πως διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι πρόκειται για μια χώρα που γεννήθηκε μόλις το 1991. Προφανώς, δεν ισχυρίζομαι πως μπορούμε πολύ σύντομα να γίνουμε Εσθονία. Μπορούμε όμως να προχωρήσουμε με αποφασιστικά βήματα, ώστε πολύ σύντομα ο πολίτης να μην ταλαιπωρείται αδίκως και να μειωθεί αισθητά η γραφειοκρατία και ο χρόνος και το κοστος των συναλλαγών. Και το συνοψίζω αυτό, σε δυο απλοποιημένα βήματα: να μην είναι ευθύνη του πολίτη να αναζητεί οποιοδήποτε πιστοποιητικό, σε συναλλαγές με το Δημόσιο, αλλά του ίδιου του κράτους απαξ και έχει υποβληθεί στο παρελθόν και είναι αυτό σε ισχύ. Επίσης πρεπει να έχει την ευθύνη το κράτος να αναζητάει πληροφορίες -μέσω των συνδεδεμένων ηλεκτρονικών βάσεων δεδομενων- και όχι του πολίτη, σε συναλλαγές όπου τις πληροφορίες της έχει στην κατοχή του άλλη υπηρεσία του κράτους.
Πρόκειται για δύο τόσο απλές στη σύλληψη αλλαγές, που όμως απαιτούν μια συνολική αναβάθμιση των υποδομών του δημοσίου τομέα και μια συνολικά διαφορετική αντίληψη για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Για να φτάσουμε εκεί, απαιτούνται μια σειρά από βήματα. Διασύνδεση όλων των κέντρων ψηφιακών δεδομένων του κράτους και όχι μόνο, τα οποία θα δισφαλιζονται με υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας και ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Σε αυτά, πρόσβαση θα μπορεί να έχει μόνο η αρμόδια για την τήρηση τους υπηρεσία και η Αστυνομία κατόπιν ειδικής άδειας, ενώ ο πολίτης θα έχει το δικαίωμα να ενημερώνεται ηλεκτρονικά όταν κάποια Αρχή αναζητά τα στοιχεία του.
Ανάλογης χρησιμότητας εφαρμογές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, χρησιμοποιούν σήμερα συνολικά 40 χώρες, προωθώντας παράλληλα εκπαίδευση των πολιτών στη χρήση των εφαρμογών με επιμονή στις νεότερες γενιές. Άλλωστε για τους ηλικιωμένους ή όσους αρνούνται την τεχνολογία, πάντα θα υπάρχει η επιλογή του κλασικού γκισέ.
Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που χρειάζεται ένα νέο, σύγχρονο δημόσιο τομέα, δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό. Υπάρχουν καλές πρακτικές για να περιορίσουμε τη γραφειοκρατία, που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Προφανώς η πορεία αυτή είναι μακριά και απαιτούνται ενδιάμεσα βήματα. Υπάρχουν στάδια και φάσεις εξέλιξης, ώστε να απεγκλωβιστούμε από σκουριασμένες αντιλήψεις και να επιδιώξουμε τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα για την εκπαίδευση των πολιτών στη νέα πραγματικότητα.
Αυτό πραγματικά, είναι ένα στοίχημα που αξίζει να βάλουμε. Η επόμενη ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να ξεκινήσει μια σοβαρή προσπάθεια, ώστε σε λίγα χρόνια, τα γκισέ και η ταλαιπωρία στο Δημόσιο να είναι μια ξεπερασμένη ανάμνηση.
