Είναι τόσο δύσκολο να παρακολουθείς ένα αγαπημένο πρόσωπο να δίνει την προσωπική του μάχη με τον εθισμό. Είτε πρόκειται για χρήση ναρκωτικών, αλκοόλ, φαγητού, παιχνιδιών ή κάτι άλλο, οι φίλοι και η οικογένεια συχνά αισθάνονται αβοήθητοι και πληγωμένοι που χάνουν τη σύνδεση με τον άνθρωπό τους βλέποντάς τον να υποφέρει.
Γράφει η Νάνσυ Νενέρογλου*
Η κατανόηση του ρόλου του τραύματος στον εθισμό θα βοηθήσει περισσότερους από εμάς να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε. Είναι σημαντικό να βλέπουμε τα άτομα αυτά ως άτομα που πονάνε. Η συμπόνια και η κατανόηση είναι τα κλειδιά για την παροχή μιας πιο θεραπευτικής απόκρισης που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε το τραύμα και να βρούμε προσωπικά πλεονεκτήματα και δεξιότητες για πιο υγιείς επιλογές.
Γιατί ξεκινά η συμπεριφορά εθισμού;
Η χρήση μπορεί να ξεκινήσει ως πειραματισμός ή διασκέδαση. Μπορεί να προέρχεται από μια απλή επιθυμία να ανήκει κανείς σε φίλους που «το κάνουν». Η κοινωνική απομόνωση άλλωστε είναι επώδυνη. Οι άνθρωποι δεν εθίζονται “για διασκέδαση”. Η εθιστική συμπεριφορά ξεκινά ως στρατηγική επιβίωσης. Έτσι, το άτομο καταφεύγει στη χρήση για να επιβιώσει από την καθημερινότητά του.
Είναι μια προσπάθεια αποσύνδεσης των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων κάποιου. Η χρήση είναι ένας τρόπος να μουδιάσει τον πόνο, να ηρεμήσει το συναίσθημα ή να καταπολεμήσει τις ενοχλητικές σκέψεις οι οποίες μπορεί να προερχονται ακόμα και από την παιδική ηλικία.
Βοηθήστε τον άνθρωπό σας να δει την ανάγκη του για θεραπεία.
Είναι σημαντικό το άτομο που βιώνει τον εθισμό να αναρωτηθεί, εάν το χρησιμοποιεί για να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Χρειάζεται να αισθάνεται ασφαλής χωρίς να χρειάζεται να μουδιάσει, να ξεφύγει ή να αλλάξει το πώς αισθάνεται μέσα του. Μπορεί να υπάρχει μια εξάρτηση που χρειάζεται θεραπεία, ακόμα κι αν δεν χρησιμοποιείται κάθε μέρα.
Προειδοποιητικά σημάδια που φανερώνουν ότι το άτομο χρειάζεται επαγγελματική θεραπεία περιλαμβάνουν:
• Επαναλαμβανόμενη υπερβολική κατανάλωση.
• Αδυναμία να αφήσει το ημιτελές αλκοόλ (για παράδειγμα, ένα άτομο χωρίς εξάρτηση από το αλκοόλ μπορεί να αφήσει το κρασί ημιτελές που σερβίρεται σε ένα γεύμα · ένα άτομο με πρόβλημα ή διαταραχή εξάρτησης δεν μπορεί να αφήσει το ημιτελές αλκοόλ πίσω)
• Νιώθουν ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουν αλκοόλ ή ουσίες για κοινωνικοποίηση – δεν μπορούν να πάνε σε ένα πάρτι και να ανέχονται να βρίσκονται εκεί χωρίς να παίρνουν ή να πίνουν ό, τι και άλλοι.
• Χρήση ακόμα και όταν δεν αισθάνονται καλά.
• Ομαλοποίηση της συμπεριφοράς της χρήσης: «Όλοι στο κλαμπ πίνουν τόσο πολύ».
• Χρήση για το αποτέλεσμα – για να αλλάξει η διάθεση που αισθάνονται.
• Χρήση για να ρυθμίσουν τον ψυχολογικό πόνο: «Δεν θέλω να το σκεφτώ τώρα. Δεν θέλω να το αντιμετωπίσω αυτή τη στιγμή».
• Αλλαγή συμπεριφοράς εμφανή από τον περίγυρο.
Η παρέμβαση ειδικού τις περισσότερες φορές αποτελεί μονόδρομος για την αντιμετώπιση της εξάρτησης και τη μετάβαση στην πλήρη και ελεύθερη ζωή. Η ασφάλεια του ατόμου είναι προτεραιότητα σε οποιαδήποτε θεραπευτκή προσέγγιση. Ο θεραπευτής εργάζεται σταδιακά, βοηθώντας το άτομο να βρει προσωπικούς πόρους και συνδέσεις με υποστηρικτικά άτομα.
Μέσα από την κατάκτηση του αυτοσεβασμού και εξουδετερώνοντας τη ντροπή και την ενοχή που είναι τα αναπόφευκτα υποπροϊόντα της εμπειρίας ενός ατόμου με εθισμό, τα άτομα να αναπτύσσουν τις δικές τους υγιείς λύσεις στα προβλήματα που έχουν εντοπίσει.
Μπορεί ακόμη να αναρωτιόμαστε γιατί οι άνθρωποι βάζουν ναρκωτικά ή αλκοόλ στο σώμα τους ή καταφεύγουν σε διαφόρων μορφών καταχρήσεις. Η χρήση ουσιών μπορεί να φαίνεται σαν μια εκπληκτική ή κακή απόφαση. Πώς θα μοιάζει άραγε ο κόσμος αν βλέπουμε τα άτομα με εθισμό ως άτομα που βιώνουν πόνο και χρειάζονταν θεραπεία και όχι κριτική;
Αν θέλουμε λοιπόν να βοηθήσουμε, θα πρέπει θυμόμαστε: Οι άνθρωποι που αγωνίζονται με τον εθισμό αξίζουν – και χρειάζονται – τη συμπόνια και την υποστήριξή μας για να θεραπευτούν.
Ας σπάσουμε λοιπόν τον κύκλο του εθισμού!
*Η Νάνσυ Νενέρογλου, ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Τμήμα “Ψυχολογίας” και τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη “Συμβουλευτική Ψυχολογία” στο University of Sheffield. Εκπαιδεύτηκε στην Κλινική Νευροψυχολογία της Μείζονος Κατάθλιψης και Σχιζοφρένειας (BPS Learning Centre). Ασχολήθηκε με την έρευνα πάνω στη σχέση γονέα και παιδιού μεταξύ διαζευγμένων και μη διαζευγμένων οικογενειών. Εξειδικεύτηκε στην “Εκπαιδευτική Ψυχολογία” (ΕΚΠΑ), καθώς επίσης μετεκπαιδεύτηκε παίρνοντας πιστοποίηση στην ‘Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση’(Πανεπιστήμιο Μακεδονίας). Εργάζεται ως ψυχολόγος επί σειρά ετών και είναι συνιδρύτρια του παιδικού σταθμού και νηπιαγωγείου «Reggio Θεσσαλονίκη».
