Ακόμη και σε περίοδο κορωναϊού, ο επιθετικός αναθεωρητισμός της Τουρκίας αυξάνεται με πρωτοφανή θρασύτητα. Οι πρόσφατες ελληνικές αντιδράσεις στον Έβρο και το Αιγαίο ήταν άμεσες και εξαιρετικά επιτυχείς, όμως χρειάζονται συμπλήρωση με μία νέα και συνολική στρατηγική αντιμετώπισης της Τουρκίας.
*του Καθηγ. Γιάννη Βαληνάκη, πρ. Υφυπουργού Εξωτερικών
Οι προσπάθειες καθοδηγούμενων μεταναστευτικών εισβολών στον Έβρο ή στα νησιά (προσεχώς και μέσω Αλβανίας;) δεν θα σταματήσουν. Ούτε οι θρασύτατες υπερπτήσεις (τώρα πάνω κι από τη Θράκη και μεγάλα νησιά!). Η εφαρμογή του τουρκο-λιβυκού μνημονίου προχωράει με πλωτά γεωτρύπανα και ναυτικές δυνάμεις στην κυπριακή και ελληνική ΑΟΖ. Διαφαίνεται εξάλλου και μία ανατροπή στον εμφύλιο της Λιβύης σε βάρος του στρατάρχη Χάφταρ εξαιτίας της τουρκικής παρέμβασης. Τώρα προστίθεται και η εξωφρενικότερη πρόκληση με το τελευταίο βιβλίο του ναυάρχου Γιαιτζί: προαναγγέλλει διεκδίκηση όχι μόνο βραχονησίδων, όλα και στα υπόλοιπα νησιά του Ανατ. Αιγαίου! Σε άλλες εποχές θα γελάγαμε. Αλλά και οι «γκρίζες ζώνες», η «γαλάζια πατρίδα», και η οριοθέτηση με τη Λιβύη έτσι ξεκίνησαν…
Με «αέρα» περιφερειακής νεο-οθωμανικής δύναμης και αυτο-ανακηρυγμένης ηγέτιδας του Ισλαμικού κόσμου, η Άγκυρα έχει πλέον απροκάλυπτα εντάξει τις πολεμικές επιχειρήσεις στη φαρέτρα της. Παρά τη διαστρεβλωτική αναφορά στο διεθνές δίκαιο επιζητεί πλέον διαρκώς την αναμέτρηση —και τη στρατιωτική! Αναζητά βάσει πολυδιάστατου σχεδίου «ζωτικό χώρο». Ποιό ολοκληρωμένο σχέδιο αντιπαρατάσσει όμως η Ελλάδα;
Στο μόλις εκδοθέν βιβλίο μου «Η Ελλάδα των τεσσάρων θαλασσών» (εκδ. Σιδέρη) αποτίμησα διαχρονικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις διερευνώντας σε βάθος συγκριτικά τις δύο αντίπαλες στρατηγικές.
Ας μην αυταπατώμεθα. Διαχρονικά, τα σχέδια και η διεκδικητικότητα της Άγκυρας αυξάνονταν ανάλογα με την αυτοπεποίθηση και τις δυνατότητές της (όπως εκείνη τις αξιολογεί!), καθώς και με την «ανοχή» των κινήσεών της από τις μεγάλες δυνάμεις αλλά και τους ίδιους τους γείτονές της. Παρά τα σημαντικά (αλλά όχι καταστροφικά) εσωτερικά προβλήματά της, η σημερινή Τουρκία δεν είναι η ίδια με εκείνη του 1970 : ούτε σε αντικειμενικά μετρούμενη στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική ισχύ, ούτε σε διεθνείς συμμαχίες —που επιδεικνύουν μάλιστα σήμερα πρωτόγνωρα επίπεδα διεθνούς ανοχής του επιθετικού ακτιβισμού της. Το σημαντικότερο είναι όμως η απορρέουσα διεύρυνση των διεκδικήσεών της σε βάρος των γειτόνων της. Αψηφά ανερυθρίαστα τη Συνθήκη της Λωζάννης, διαστρεβλώνει κατά το δοκούν το διεθνές δίκαιο, εισβάλλει στο έδαφος ξένων χωρών στη Μ. Ανατολή (Ιράκ, Συρία) αλλά και στην Ευρώπη (Κύπρος, Ίμια). Στοχεύει πλέον να γίνει και ο αεροναυτικός κυρίαρχος σε όλη την Ανατ. Μεσόγειο.
Τι παραπάνω χρειάζεται να κάνει η Τουρκία για να πεισθούμε ότι ο εξαιρετικά επικίνδυνος γείτονάς μας κινείται με σχέδιο αλλά πλέον και με στρατιωτικά μέσα προς ριζική αναθεώρηση των καθεστώτων στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο; Πόσο ακόμη θα πρέπει να χειροτερεύσει η κατάσταση για να κάνουμε την νηφάλια αυτοκριτική που απαιτείται; Είναι καιρός να επεκτείνουμε την επιτυχή διαχείριση κρίσεων που μαζί, ηγεσία και κοινωνία, πετύχαμε, προς την εθνικά αναγκαία εκπόνηση μιάς ολοκληρωμένης στρατηγικής.
