*Του Κώστα Κωτούλα
Η σειρά του BBC (της Βρετανικής ΕΡΤ) Yes, Minister και η συνέχειά της, το Yes, Prime Minister είναι μια από τις πιο έξυπνα και πονηρά καμουφλαρισμένες εκπομπές. Ο κόσμος νόμιζε (και ακόμα νομίζει) ότι πρόκειται για μια εξαιρετική βρετανική κωμωδία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για εκπομπή της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης, η οποία βοηθά τους τηλεθεατές να αποκτήσουν μια λίγο καλύτερη εικόνα για το πώς δουλεύει η Κυβέρνηση και το Δημόσιο.
Κάθε Κυβέρνηση και κάθε Δημόσιο.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι πρέπει να παρακολουθούμε τακτικά τη σειρά: όχι για το γέλιο, αλλά για τη μόρφωση.
Οι δύο κεντρικοί πρωταγωνιστές είναι ο James George Hacker, Baron Hacker of Islington, KG, PC, BSc (Lond.), Hon DCL (Oxon), Υπουργός Δημόσιας Διοίκησης (Διοικητικής Ανασυγκρότησης θα λέγαμε στην Ελλάδα του σήμερα, αλλά όλοι ξέρουμε ότι αυτό δεν ισχύει και οι λέξεις είναι απλώς διακοσμητικές) και ο Μόνιμος Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου του Sir Humphrey Appleby, GCB, KBE, MVO, MA (Oxon).
Σε κάποιο επεισόδιο, οι δυο τους έχουν τον ακόλουθο διάλογο, σχετικά με την αναγκαιότητα των πυρηνικών καταφυγίων:
James Hacker. Κάποιοι πιστεύουν ότι η ύπαρξη καταφυγίων κάνει τον πυρηνικό πόλεμο πιο πιθανό.
Sir Humphrey. Αν έχεις τα όπλα, πρέπει να έχεις και τα καταφύγια.
James Hacker. Μερικές φορές αναρωτιέμαι τι τα χρειαζόμαστε τα όπλα.
Sir Humphrey. Υπουργέ! Δεν πιστεύετε στο μονομερή αφοπλισμό;
James Hacker. Μερικές φορές αναρωτιέμαι. Ξέρεις…
Sir Humphrey. Μα τότε θα πρέπει να παραιτηθείτε από την κυβέρνηση!
James Hacker Α, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι. Όχι! Δεν πιστεύω και τόσο πολύ στον αφοπλισμό. Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικάνοι θα μας προστατεύουν πάντοτε από τους Ρώσους, έτσι δεν είναι;
Sir Humphrey. Τους Ρώσους; Μα ποιος μιλάει για τους Ρώσους;
James Hacker. Ο αστάθμητος παράγοντας.
Sir Humphrey. Είναι για να προστατευτούμε από τους Γάλλους!
James Hacker Τους Γάλλους! Αυτό είναι εξωφρενικό!
Sir Humphrey. Γιατί;
James Hacker Μα είναι σύμμαχοί μας. Εταίροι μας.
Sir Humphrey. Ναι, είναι τώρα, αλλά έχουν υπάρξει εχθροί μας για το μεγαλύτερο κομμάτι των τελευταίων 900 ετών. Αν αυτοί έχουν τη Βόμβα, θα πρέπει να έχουμε κι εμείς τη Βόμβα!
James Hacker Ε, αν είναι για τους Γάλλους, τότε, φυσικά, το πράγμα αλλάζει. Τώρα βγάζει νόημα.
Sir Humphrey. Μάλιστα. Δε μπορείς να εμπιστεύεσαι τους βατραχοφάγους.
James Hacker Αυτό ξαναπές το.
Αν υπάρχει ένα πράγμα που απεχθάνομαι στο σχολιασμό του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος (περισσότερο κι από τις περιγραφές της ΕΡΤ, του ελληνικού BBC), είναι η ανάμιξη ποδοσφαίρου και πολιτικής. Δε μπορώ να κρίνω τις ομάδες στο γήπεδο με βάση το αντιμνημόνιο, τη συμπαράσταση από τους λατινοαμερικάνους, τη συμμαχία των χωρών του νότου, τη συμπάθεια ή την αντιπάθεια στα ολιγαρχικά καθεστώτα, το Brexit ή την ΕΕ. Θεωρώ ότι αυτά είναι για τους άμπαλους (είτε μιλάμε για τον Πρωθυπουργό μας, είτε για τον τελευταίο ανώνυμο σχολιαστή του Facebook). Δες τη μπαλίτσα σου, φίλε μου, απόλαυσε το ματσάκι, πανηγύρισε ή κλάψε, όμως μη με ζαλίζεις με πολιτική. Αυτό είναι ο κανόνας. Απαράβατος.
Και, φυσικά, ο κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του.
Γιατί πάντα υπάρχουν και οι «Αιώνιοι Αντίπαλοι».
Υπάρχει η Αργεντινή με τη Βραζιλία.
Υπάρχει η Λίβερπουλ με την Έβερτον.
Υπάρχει η Σέλτικ με τους Ρέιντζερς.
Υπάρχει η Ρεάλ με τη Μπαρτσελόνα.
Υπάρχει ο Ολυμπιακός με τον Παναθηναϊκό.
Υπάρχει ο ΠΑΟΚ με το Αθηνοκεντρικό κατεστημένο.
Υπάρχουν και αντιπαλότητες που, ακόμα κι όταν ξεκινούν μέσα από το γήπεδο, καταφέρνουν και ξεφεύγουν από αυτό, γιατί υπεισέρχονται σε αυτές και εξωαγωνιστικά κριτήρια: τρόπος ζωής, πολιτικές τοποθετήσεις, κοινωνικές ή εθνικές αντιπαραθέσεις, πόλεμοι, θρησκευτικές διαφορές, οτιδήποτε βάζει ο ανθρώπινος νους.
Και υπάρχει και μια ιστορία πολέμων για σχεδόν 800 χρόνια, που περιλαμβάνει όλες τις παραπάνω αντιθέσεις: διαφορετικός τρόπος ζωής, διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις, εμπορικός ανταγωνισμός, θρησκευτικές διαφορές, ανταγωνισμός στις αποικίες, ανταγωνισμός για τον έλεγχο της Ευρώπης και για τον έλεγχο του Νησιού, όλα μαζεμένα στην ιστορία της αντιπαλότητας δύο Εθνών (που, κατά βάθος, συγγενεύουν, αλλά μη διανοηθείτε να τους το πείτε). Των Άγγλων και των Γάλλων.
Οι Άγγλοι βρέθηκαν σε πόλεμο με τους Γάλλους περίπου σαράντα φορές στα τελευταία εννιακόσια χρόνια. Και αυτό σε όλον τον κόσμο. Σε ολόκληρη την Ευρώπη (φυσικά συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας), σε ολόκληρη την Αμερικανική Ήπειρο, στην Ινδία, στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο, στη Μαδαγασκάρη, στην Ιρλανδία, στην ίδια την Αγγλία. Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι, σε όλη τη διάρκεια της κοινής ύπαρξής τους, και με δεδομένο ότι το Βασίλειο της Αγγλίας και η Γαλλία παραμένουν λίγο-πολύ σε συνεχή ύπαρξη από τις αρχές της προηγούμενης χιλιετίας, οι δύο αυτές χώρες περισσότερο χρόνο βρίσκονται σε κάποιου είδους πόλεμο, παρά σε ειρήνη μεταξύ τους. Και σε μία διαρκή προσπάθεια του καθενός να αποτρέψει την ευημερία του άλλου.
Ιστορικές πηγές μάλιστα, θέτουν ως πρώτη καταγεγραμμένη σύγκρουση των Άγγλων με τους Γάλλους την επίθεση του Βασιλιά Αρθούρου μαζί με τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης στο Κάστρο του Guy de Loimbard, μετά τις ανήκουστες προσβολές που οι στρατιώτες του τελευταίου απηύθυναν προς τον Αρθούρο προσωπικά, τη μητέρα και τον πατέρα του, τους Ιππότες του και τον Αγγλικό λαό εν συνόλω. Η επίθεση των Άγγλων Ιπποτών θεωρήθηκε μάλλον αποτυχημένη, καθώς οι πολιορκητικές μηχανές του είχαν σοβαρά κατασκευαστικά ελαττώματα.
Βέβαια οι πόλεμοι αυτοί σταμάτησαν από τα μέσα του 1800. Από τότε, οι δύο χώρες είτε συμμαχούν στους πολέμους τους, είτε δεν ασχολείται η μία με την άλλη.
– Αν εξαιρέσει κανείς το ότι η Γαλλία (του Βισύ) συνθηκολόγησε με τους Γερμανούς στο Β’ παγκόσμιο Πόλεμο και πολέμησε στο πλευρό τους εναντίων των Άγγλων.
– Μα αυτοί ήταν οι προδότες του Πεταίν. Δε μετράει, γιατί η ελεύθερη Γαλλική Κυβέρνηση ήταν στο συμμαχικό στρατό.
– Ναι, αλλά παραδοθήκατε όταν μπήκαν οι Γερμανοί στη Γαλλία. Εμείς πολεμήσαμε στις παραλίες, πολεμήσαμε στους αεροδιαδρόμους…
Και υπάρχουν και άλλα μελανά σημεία στις σχέσεις των δύο λαών.
Το NON! του De Gaulle στην είσοδο της Αγγλίας στην ΕΟΚ.
Το Brexit των Άγγλων, αφού τελικά μπήκαν στην ΕΟΚ και μετά στην ΕΕ, επειδή δεν τους άρεσε που οι Γάλλοι κυριαρχούσαν σε αυτή, ενώ οι ίδιοι ήταν κάπως στην απ’ έξω (και οι δύο θα διαφωνήσουν φυσικά με το ότι οι Γερμανοί τους έχουν αφήσει όλους πίσω).
Η επιμονή των Άγγλων να μην υιοθετούν το μετρικό σύστημα που οι Γάλλοι δώρισαν στην ανθρωπότητα.
Η μανία των Γάλλων να αντιγράψουν τον κοινοβουλευτισμό, αλλά να καταργήσουν τη Βασιλεία.
Οι Γάλλοι ήταν καθολικοί και μετά έγιναν κοσμικό κράτος, ενώ στην Αγγλία ο Βασιλιάς ηγείται της Εκκλησίας.
Η απαράδεκτη συνήθεια των Άγγλων να πίνουν τη μπύρα τους χλιαρή και των Γάλλων να την πίνουν κρύα.
Το θράσος των Γάλλων να παίζουν κι αυτοί ράγκμπυ και μάλιστα να έχουν πρωτάθλημα κι Εθνική Ομάδα, αντί να αναγνωρίσουν την Αγγλική ανωτερότητα κι εκεί, και (ακόμα χειρότερα), η βλάσφημη παραφθορά του κρίκετ που ονομάζεται «γαλλικό κρίκετ».
Η παντελώς ατεκμηρίωτη άποψη ότι πλέον lingua franca του παγκόσμιου χωριού μας είναι τα Αγγλικά, ενώ, ως γνωστόν, lingua franca είναι τα Γαλλικά. Και, από την άλλη, τα προσβλητικά υπονοούμενα των Γάλλων ότι στην πραγματικότητα, lingua franca δεν είναι τα Αγγλικά, αλλά τα Αμερικάνικα, αφού οι Αμερικάνοι, που τους είχαμε βοηθήσει στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας τους και που πιο καλοί τους φίλοι είμαστε εμείς, παρά εσείς, και που τους δώσαμε και το Άγαλμα της Ελευθερίας για να σας την πούμε τόσο άσχημα, είναι που έκαναν τη γλώσσα αυτή παγκόσμια και τα λοιπά, και τα λοιπά, και τα λοιπά…
Από όλα αυτά καταλαβαίνει κανείς τις βαθιές διαφορές μεταξύ των δύο. Και καταλαβαίνει κανείς ότι, όσο κι αν δεν το παραδέχονται (πλέον) δημόσια, όσο κι αν (πλέον) επίσημα είναι φίλοι και σύμμαχοι και εταίροι (για λίγο ακόμη, μέχρι η Τερέζα Μέι να φέρει σε πέρας την αποστολή της) βαθιά μέσα τους δεν αισθάνονται έτσι ακριβώς -βαθιά μέσα τους δεν υπάρχει μεγαλύτερος αντίπαλος για τον καθέναν, απ’ ό,τι είναι ο άλλος. Και πόσο σημαντικό είναι για τον καθένα να κερδίσει το ματς της Κυριακής επικρατώντας έναντι ενός τόσο ποταπού αντιπάλου.
Στα ποδοσφαιρικά λοιπόν πάλι…
Αγγλία και Γαλλία αναμετρήθηκαν σε παγκόσμιο κύπελλο μόνο δύο φορές. Το 1966 (2-0 η Αγγλία) και το 1982 (3-1 η Αγγλία). Και ΠΟΤΕ σε αγώνα νοκ-άουτ σε Μούντιαλ. Έχουν παίξει σε Γιούρο, έχουν παίξει σε φιλικά, όμως το κυριακάτικο ματς μεταξύ των δύο τους δεν έχει προηγούμενο. Και μάλιστα έχει κι ένα ακόμη χαρακτηριστικό: η κάθε μία από τις δύο Εθνικές Ομάδες έχει κατακτήσει το παγκόσμιο κύπελο μία φορά. Όποιος λοιπόν κερδίσει τον κυριακάτικο τελικό, θα μπορέσει να ράψει και δεύτερο αστέρι στη φανέλα του και θα αποκτήσει προβάδισμα έναντι του άλλου. Και, αν σκεφτεί κανείς το πόσο εύκολα πλέον ξεπετάγονται νέες δυνάμεις στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, η ισοφάριση του δεύτερου τίτλου ίσως και να πάρει πολύ, πολύ καιρό…
Επιστρέφουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε, στο BBC. Και μόνο από αυτό μπορεί να καταλάβει κανείς το (μεγαλύτερο από τη Θάλασσα της Μάγχης) χάσμα που χωρίζει τους δύο λαούς. Οι Γάλλοι ποτέ δε θα μπορούσαν να έχουν BBC. Έχουν δημόσια τηλεόραση: τη Γαλλική ΕΡΤ. BBC όμως δεν έχουν. Ούτε θα μπορούσαν ποτέ να γυρίσουν σειρά που να αποδομεί και να καυτηριάζει με τέτοιον τρόπο τα εν τω οίκω τους. Πόσο μάλλον τα του Δημοσίου Τομέα τους. Που τον φροντίζουν και τον αγαπούν λίγο παραπάνω, ως καλοί σοσιαλιστές. Και αυτό είναι ένας ακόμα λόγος που δε μπορούν να αντέξουν τους υπερόπτες, φαντασμένους, σωβινιστές Άγγλους (ή, μάλλον, στην πραγματικότητα, δύο λόγοι: το Δημόσιο και το χιούμορ).
Disclaimer: Το παρόν αποτελεί διατύπωση ευχής για το ζευγάρι του τελικού και σε καμία περίπτωση δεν περιέχει προτροπή σε στοιχηματισμό. Άλλωστε ποιος λογικός άνθρωπος θα στοιχηματίσει υπέρ μιας ομάδας που έχει κάνει παράδοση τους θεαματικούς – god i don’t believe this – αποκλεισμούς.
