*Γράφει ο ιστορικός Στέφανος Καβαλλιεράκης
Ο Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ (Jerzy Szajnowicz Iwanow) ήταν Πολωνός στην καταγωγή, γεννήθηκε στην Βαρσοβία στις 14-12-1911. Μετά τον θάνατο του Ρώσου πατέρα του, η Πολωνίδα μητέρα του παντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη και μετακόμισαν οικογενειακά στη Θεσσαλονίκη. Ο Ιβάνωφ υπήρξε ένας από τους πιο επιτυχημένους αθλητές του Ηρακλή Θεσσαλονίκης σε κολύμβηση και υδατοσφαίριση προπολεμικά και ανήκει σ εκείνη την κατηγορία των σαμποτέρ που έδρασαν με μεγάλο ηρωισμό κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής στις πόλεις των οποίων η δράση δεν έγινε ποτέ πλήρως γνωστή και τα όποια στοιχεία ήρθαν στο φως κατόπιν συχνά τυχαίων μαρτυριών αφού ήταν παραγνωρισμένοι από την ακαδημαϊκή ιστορία και συνήθως εκτελέστηκαν από τους γερμανούς κατόπιν προδοσίας.
Ο Ιβάνωφ αντιστοιχεί ακριβώς σε αυτή τη περίπτωση του κανόνα: εξαιρετικός αθλητής , ιδιαίτερα τολμηρός και φοβερά επινοητικός σαμποτέρ, υπήρξε μια παραγνωρισμένη μορφή ήρωα. Ο Ιβάνωφ έχει πολλά στοιχεία μυθιστορηματικού ήρωα ενώ και η πλήρης του δράση δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή. Εκπαιδεύτηκε από τις πολωνικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες και απέκτησε το ψευδώνυμο “ Athos” . Έχει εμπλακεί ή έχει πραγματοποιήσει μόνος του μερικά από τα πιο εντυπωσιακά σαμποτάζ εις βάρος της γερμανικής πολεμικής μηχανής στο Β παγκόσμιο πόλεμο. Σε κάθε δολιοφθορά, άφηνε πίσω του την ένδειξη Β.Β. 13 . Φέρεται να είχε κάνει πραγματικά ασύλληπτα πράγματα: είχε κλέψει έγγραφα μέσα από τα Γερμανικό Στρατηγείο εγκατεστημένο στη ‘Μεγάλη Βρεταννία’, είχε ανατινάξει αποθήκες πυρομαχικών, αεροπλάνα, πλοία, κλπ.
Δύο από τα εμβληματικά σαμποτάζ του ήταν η ανατίναξη του γερμανικού υποβρύχιου U-133, το οποίο είχε βυθίσει βρετανικό αντιτορπιλικό και το χρησιμοποιούσαν για την εκπαίδευση των Ιταλών ναυτικών. Ο τρόπος που διάλεξε ήταν εντυπωσιακός και πολύ δύσκολος. Εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από την μέση του και κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας. Τοποθέτησε την βόμβα στα ύφαλα του υποβρυχίου, το οποίο 2 ώρες μετά βγήκε για περιπολία. Το γερμανικό υποβρύχιο ανατινάχθηκε και βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματος του στις 14 Μαρτίου 1942. Τον Μάιο του 1943, ο Ιβάνωφ κατάφερε να εισχωρήσει μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, ανατινάζοντας με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων. Το ίδιο σαμποτάζ επανέλαβε και στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας καταστρέφοντας 87 αεροπλάνα. Πολλά άλλα σαμποτάζ του δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστά.
Ο Ιβάνωφ, επικηρυγμένος και καταδιωκόμενος ακατάπαυστα συνελήφθη δυο φορές από τους γερμανούς και δραπέτευε πάντα. Την τρίτη φορά όμως αυτός και η ομάδα του προδόθηκαν από τον αστυνομικό Π. Λαμπρινόπουλο έναντι 2.000.000 δραχμών. Εκτελέστηκε με άλλα 16 άτομα τα περισσότερα μέλη της ομάδας του στην Καισαριανή στις 4 Ιανουαρίου 1943 . Για να καταφέρουν οι Γερμανοί να τον ελέγξουν, τον είχαν τραυματίσει στη πλάτη ενώ εκτελέστηκε δέσμιος.
Το γήπεδο του Ηρακλή ονομάστηκε « Ιβανώφειο» προς τιμή του.
Στην Πολωνία θεωρείται εθνικός ήρωας και έχει λάβει τα ανώτερα μετάλλια ανδρείας Πολωνίας και Ελλάδας.
*Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι ιστορικός, Δρ. Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
