Στις 24 Αυγούστου 1987 ανακηρύχτηκε Άγιος στον Καθεδρικό Ναό ¨ Άγιος Γκοραζντ¨ του Ολομουτς της γενέτειράς του Μοραβίας ο επίσκοπος Μοραβίας και Σιλεζίας Ματέι Πάβλικ που είχε πάρει το Γκόραζντ. Η μνήμη του τιμάται από τη Σερβική και Τσεχική ορθόδοξη Εκκλησία στις 4 Σεπτεμβρίου.
*Του Στέφανου Καβαλλιεράκη
Ο επίσκοπος Γκόραζντ (Gorazd-1879-1942), είναι ο άνθρωπος που αναβίωσε την ορθόδοξη εκκλησία στη Τσεχία και Σλοβακία, μιας εκκλησίας με ιστορία 11 αιώνων. Το Μάιο του 1942 διέθεσε ως κρησφύγετο την κρύπτη της ιστορικής ορθόδοξης εκκλησίας των Μεθοδίου και Κυρίλλου στους Τσεχοσλοβάκους κομάντος που είχαν διαπράξει την δολοφονία του ξανθού κτήνους του Reinhard Heydrich του διοικητή του Προτεκτοράτου της Μοραβιας του εμπνευστή της Τελικής Λύσης, του ανθρώπου που ευθυνόταν για εκατομμύρια δολοφονίες.
Οι 7 κομάντος Jan Kubiš, Adolf Opálka, Jaroslav Svarc ,Gabčík, Josef Valcik, Josef Bublik and Jan Hrub ( οι Κubis και Gabcik σκότωσαν τον Γερμανό αξιωματούχο) αντιστάθηκαν επι ώρες στους 800 SS που τους περικύκλωσαν στην Εκκλησία πριν σκοτωθούν ή αυτοκτονήσουν για να μη πέσουν στα χέρια των Ναζί.
Ο Gorazd θα αναλάβει την ευθύνη για να σώσει τις ζωές άλλων αλλά ο ίδιος όπως και οι ιερείς της εκκλησίας θα βασανιστούν άγρια και θα εκτελεστούν στη “δημόσια” δίκη παρωδία της ορθόδοξης εκκλησίας της Τσεχοσλοβακίας. Επιπλέον θα κατασχεθεί ολόκληρη η περιουσία της Εκκλησίας. Οι Γερμανοί θα ισοπεδώσουν εκ βάθρων δυο χωριά και θα εκτελέσουν εκατοντάδες ως αντίποινα για τη δολοφονία του Heydrich.
Ο Gorazd αναγνωρίστηκε απο τη Σερβική εκκλησία ως μάρτυρας το 1961 και αγιοποιήθηκε τελικά το 1987.
*Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι ιστορικός, Δρ. Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
